Khởi tố vụ án khai thác đất, cát trái phép tại Khu Công nghiệp Phước Nam

Ngày 11/5, Cục Cảnh sát Phòng, chống tội phạm về môi trường (C05) - Bộ Công an ra quyết định khởi tố vụ án hình sự “Vi phạm quy định về khai thác tài nguyên” xảy ra tại Khu Công nghiệp Phước Nam, tỉnh Ninh Thuận.
Đồng thời, cũng trong ngày 11/5, C05 có văn bản số 02/TB-C05-P5 Thông báo kết quả giải quyết nguồn tin về tội phạm gửi đến bà Phan Thúy Uyên, sinh năm 1943, trú tại phường 2, quận Bình Tân, TP HCM.
Theo C05, bà Uyên là người đứng đơn tố giác ông Vũ Văn Xuyên (trú tại xã Khánh Cư, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình) có hành vi khai thác đất, cát không có giấy phép xảy ra tại Khu Công nghiệp Phước Nam.
“Kết quả giải quyết đơn tố giác tội phạm trên như sau: Ngày 11/5/2023, C05 đã ra quyết định khởi tố vụ án hình sự “Vi phạm quy định về khai thác tài nguyên” xảy ra tại Khu Công nghiệp Phước Nam”, thông báo của C05 nêu rõ.
Thông báo này gửi đến bà Phan Thúy Uyên và Viện Kiểm sát nhân dân tối cao.
Khoi to vu an khai thac dat, cat trai phep tai Khu Cong nghiep Phuoc Nam
  C05 đã ra quyết định khởi tố vụ án hình sự “Vi phạm quy định về khai thác tài nguyên” xảy ra tại Khu Công nghiệp Phước Nam. Ảnh: Lê Xuân Thọ 
Theo tài liệu mà phóng biên báo Tri thức và Cuộc sống có được, ngày 6/7/2021, bà Uyên đại diện nhóm cổ đông sáng lập Công ty Cổ phần đầu tư Phước Nam - Ninh Thuận gửi đơn tố giác ông Vũ Văn Xuyên đến Bộ Công an.
Trong đơn tố giác ông Xuyên, bà Uyên trình bày: “Ngày 12/11/2021, ông Xuyên tự ý đưa người và máy cơ giới vô đào bới các tuyến đường trong Khu công nghiệp (KCN) Phước Nam khi chưa có bàn giao tim mốc, bàn giao mặt bằng, khối lượng cũ và mới chưa được bàn giao cụ thể. Đáng nói hơn, ông Xuyên lợi dụng việc thi công hạ tầng để đưa đất cát bán ra ngoài”.
Sự vụ này xảy ra vào đầu tháng 6/2022 và được báo chí liên tục đăng tải.
Theo đó, trong quá trình thi công giai đoạn 1 của Dự án Đầu tư xây dựng, kinh doanh kết cấu hạ tầng (gọi tắt là Dự án) KCN Phước Nam, Công ty Phước Nam - Ninh Thuận đã khai thác đất sai vị trí, rửa lọc lấy cát bán ra ngoài…
Trong chiều 3/6/2022, đoàn kiểm tra liên ngành của UBND tỉnh Ninh Thuận kiểm tra thực địa, cùng phóng viên các cơ quan báo chí.
Khoi to vu an khai thac dat, cat trai phep tai Khu Cong nghiep Phuoc Nam-Hinh-2
 Mới cho phép thi công giai đoạn 1, nhưng công ty của ông Xuyên lại khai thác đất, cát tại vị trí giai đoạn 2. Ảnh do phía bà Uyên cung cấp. 
Lúc này, ông Xuyên là Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty Phước Nam - Ninh Thuận, đã dẫn đoàn kiểm tra đến những điểm cào bóc đất cát để làm đường giao thông nội bộ thuộc giai đoạn 1. Việc hạ cốt, thu hồi đất để làm vật liệu đắp nền được UBND tỉnh Ninh Thuận cho phép. Nên việc tận thu đất cát ở đây không vi phạm.
Khi gần đến điểm tập kết, rửa cát đặt gần cuối KCN, ông Xuyên dẫn đoàn kiểm tra sang khu vực khác. Tuy nhiên, ông Nguyễn Văn Quế - Giám đốc Sở TNMT Ninh Thuận khi ấy (nay giữ chức Phó trưởng Ban thường trực Ban Dân vận Tỉnh ủy Ninh Thuận) đã gọi ông Xuyên lại. Lý do: Phóng viên đề nghị ông Quế kiểm tra khu vực sau trạm rửa cát khoảng 100 m. Tại vùng đất rộng hàng nghìn m2 này có dấu vết của sự đào bới, có nơi bị xúc sâu 2-3 m.
Ông Quế yêu cầu chuyên viên đối chiếu bản đồ và khẳng định đất chỗ nào thuộc giai đoạn 2 của KCN, chưa được bàn giao mà đào bới là sai. Ông Xuyên nói rằng “chỉ lấy để đắp sông”, nhưng báo chí có hình ảnh chứng minh xe tải lấy đất để đưa về rửa lấy cát.
Tại buổi kiểm tra, ông Quế khẳng định tỉnh chỉ cho phép thu hồi đất để đắp nền, việc công ty do ông Xuyên làm tổng giám đốc dùng đất để rửa lấy cát là chưa được phép. Với trị trí khai thác thuộc giai đoạn 2, ông Quế cho rằng đào đất ở vị trí chưa được giao đất thì dù để đắp sông hay rửa cát đều vi phạm. 
Ngày 28/6/2022, trong phản hồi đến báo chí, Sở TN&MT tỉnh Ninh Thuận cho biết, công ty do ông Xuyên làm tổng giám đốc đã khai thác trái phép khoảng 5.000 m3 đất tại khu vực thuộc giai đoạn 2 của dự án.
Sở này cũng thừa nhận có tình trạng xuất bán cát ra bên ngoài, nhưng việc này là… không sai!
Trong khi đó, tài liệu mà chúng tôi có được, có Văn bản số 1559/UBND-KTHT, do Phó chủ tịch UBND tỉnh Ninh Thuận Lê Huyền ký ngày 16/4/2022. Văn bản này chỉ đồng ý cho phép Công ty Phước Nam - Ninh Thuận thu hồi khối lượng đất từ việc thi công giai đoạn 1 để sử dụng làm vật liệu sang lấp. Không có nội dung nào thể hiện cho phép rửa lọc lấy cát và xuất bán ra ngoài.
Trong văn bản 2386/ĐCKS-CSPC của Tổng Cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam (Bộ TN&MT) ngày 12/8/2022 gửi C05, cũng khẳng định tỉnh Ninh Thuận chỉ cho phép thu hồi đất để làm vật liệu sang lấp.
Khoi to vu an khai thac dat, cat trai phep tai Khu Cong nghiep Phuoc Nam-Hinh-3
 Sở TN&MT tỉnh Ninh Thuận thừa nhận có tình trạng công ty của ông Xuyên xuất cát bán ra ngoài. Ảnh do phía bà Uyên cung cấp. 
Lê Xuân Thọ

ĐỘC GIẢ BÌNH LUẬN