Thời gian qua, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) đã có các văn bản nhắc nhở, chấn chỉnh các công ty chứng khoán trong hoạt động cung cấp dịch vụ trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) riêng lẻ.
Để đảm bảo thị trường TPDN hoạt động an toàn, lành mạnh, bền vững, ngày 29/12/2023 UBCKNN tiếp tục có Công văn số 9453/UBCK-TT yêu cầu các công ty chứng khoán thực hiện nghiêm các Công văn số: 5225/UBCK-QLKD ngày 10/9/2021, Công văn số 2488/UBCK-QLKD ngày 29/4/2022, Công văn số 5640/UBCK-QLKD ngày 21/8/2023 của UBCKNN.
Đồng thời các công ty chứng khoán chấp hành nghiêm các quy định về cung cấp dịch vụ tư vấn hồ sơ chào bán, đấu thầu, bảo lãnh, đại lý phát hành và đăng ký, lưu ký TPDN riêng lẻ.
Công ty chứng khoán, nhân viên, người hành nghề chứng khoán của công ty chứng khoán không được thực hiện tư vấn, chào mời, bán TPDN riêng lẻ cho đối tượng không đúng quy định.
Công ty chứng khoán không được thực hiện xác nhận chuyển nhượng, chuyển quyền sở hữu đối với TPDN phát hành riêng lẻ thuộc trường hợp phải đăng ký, lưu ký tập trung tại Tổng công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam và đăng ký giao dịch tại Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội theo quy định tại khoản 5 Điều 3 Nghị định số 65/2022/NĐ-CP.
UBCKNN cho biết các trường hợp vi phạm sẽ bị xử lý nghiêm theo quy định pháp luật.
Trước đó, Hiệp hội Bất động sản TPHCM (HoREA) đã có đề nghị gia hạn hiệu lực của Điều 3 Nghị định 08/2023/NĐ-CP thêm 12 tháng, đến hết ngày 31/12/2024 (thay vì 31/12/2023) để tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp phát hành trái phiếu riêng lẻ và nhà đầu tư cá nhân đầu tư trái phiếu riêng lẻ trong năm 2024, tạo điều kiện để thị trường trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ phục hồi và phát triển an toàn, lành mạnh, bền vững.
HoREA cho rằng Nghị định 08 có hiệu lực kể từ ngày ký ban hành tính cho đến nay mới chỉ thực hiện được 08 tháng (từ tháng 03-11/2023), nhưng đã đạt được một số kết quả rất thiết thực, tháo gỡ phần nào khó khăn cho thị trường trái phiếu doanh nghiệp nói chung. Đặc biệt là thị trường trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ và các doanh nghiệp phát hành trái phiếu, trong đó có các doanh nghiệp bất động sản, góp phần hỗ trợ cho nền kinh tế và thị trường bất động sản vượt qua khó khăn và đang trong quá trình dần phục hồi trở lại.
HoREA thống kê, trong 10 tháng 2023, tổng giá trị phát hành trái phiếu doanh nghiệp là 205.867 tỷ đồng, trong đó phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ chiếm 88,5% với giá trị hơn 182.000 tỷ đồng. Điều này cho thấy hoạt động huy động vốn từ kênh trái phiếu đã dần được cải thiện theo xu thế tháng sau cao hơn tháng trước, quý sau cao hơn quý trước. Giá trị trái phiếu bất động sản đạt khoảng 68.347 tỷ đồng chiếm 33,2%, đứng thứ 2 sau trái phiếu ngân hàng chiếm 46,9%.
Đặc biệt từ ngày 19/7, Bộ Tài chính đã quyết định đưa “Hệ thống giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ” thuộc HNX vào hoạt động, tạo “sân chơi” để giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ minh bạch, an toàn, lành mạnh đã tiếp sức và tăng niềm tin cho thị trường trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ và các nhà đầu tư trái phiếu, nhất là nhà đầu tư trái phiếu là cá nhân. Sau hơn 3 tháng hoạt động Sàn HNX đã tiếp nhận và đưa vào giao dịch 451 mã trái phiếu của 114 doanh nghiệp với giá trị đăng ký giao dịch đạt khoảng 336.768 tỷ đồng.
Nghị định 08 đã có bước “chạy đà” rất tốt trong 8 tháng qua và bước đầu đã phát huy tác dụng, tháo gỡ phần nào khó khăn cho thị trường trái phiếu doanh nghiệp và chắc chắn sẽ tiếp tục tháo gỡ khó khăn cho thị trường trái phiếu doanh nghiệp trong quý 4/2023. Bởi đây là giai đoạn cao điểm đáo hạn trái phiếu của cả năm 2023 với tổng giá trị lên đến 65.500 tỷ đồng (không tính các lô trái phiếu đã giãn, hoãn), trong đó có gần 80% là trái phiếu doanh nghiệp bất động sản.
Sang năm 2024, giá trị trái phiếu doanh nghiệp đáo hạn sẽ lên đến 329.500 tỷ đồng cao nhất trong 3 năm gần đây (năm 2022 là 144.500 tỷ đồng, năm 2023 là 271.400 tỷ đồng trái phiếu đáo hạn), nên rất cần thiết tiếp tục thực hiện đầy đủ các quy định của Nghị định 08 trong năm 2024.
Đồng thời, để từng bước xây dựng hoàn thiện thị trường trái phiếu doanh nghiệp nước ta dần tiệm cận với các chuẩn mực quốc tế, trong đó có hoạt động phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ, như việc xác định tư cách nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp là cá nhân hoặc phải có kết quả xếp hạng tín nhiệm đối với doanh nghiệp phát hành trái phiếu thì cần phải có thời gian và thông qua một tiến trình chuyển đổi phù hợp.
Do vậy, Hiệp hội nhận thấy rất cần thiết gia hạn việc áp dụng Điều 3 Nghị định 08 để phù hợp với tình hình thực tiễn của các doanh nghiệp nước ta hiện nay.
HoREA cho rằng nếu không gia hạn việc áp dụng Điều 3 Nghị định 08 thì hoạt động phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ kể từ ngày 01/01/2024 có thể sẽ gặp khó khăn, vướng mắc do nhiều doanh nghiệp phát hành trái phiếu riêng lẻ và nhà đầu tư trái phiếu cá nhân có thể chưa thể đáp ứng được ngay các điều kiện theo quy định.