SSI Research vừa công bố báo cáo Thị trường Trái phiếu Doanh nghiệp quý 2/2021 với chủ đề lãi suất không phải là tất cả, nhà đầu tư cần cẩn trọng.
Nhìn lại quý 2, thị trường sơ cấp rất sôi động khi có 164 nghìn tỷ trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) được phát hành, gấp 3,7 lần lượng phát hành Q1/2021 và tăng gần 29% so với cùng kỳ 2020.
Chênh lệch lãi suất TPDN và lãi suất tiền gửi duy trì ở mức cao là động lực chính giúp thị trường TPDN tăng trưởng mạnh.
Hiện tượng chia nhỏ lô phát hành không còn phổ biến, trái phiếu các doanh nghiệp niêm yết chiếm tỷ trọng cao hơn.
Nhà đầu tư cá nhân giảm mua (chỉ chiếm 5,2%), ngân hàng và CTCK là những nhà đầu tư TPDN nhiều nhất (chiếm gần 56% tổng lượng TPDN phát hành nửa đầu năm 2021).
Các NHTM là tổ chức phát hành nhiều nhất, chiếm 41% tổng lượng phát hành Q2/2021 nhưng phần nhiều (83%) là trái phiếu kỳ hạn ngắn (2-3 năm) và các NHTM bán chéo cho nhau.
Trái phiếu BĐS có kỳ hạn dài hơn và lãi suất giảm nhẹ (-17bps) trong Q2/2021. Cổ phiếu vẫn được dùng khá nhiều để làm tài sản đảm bảo cho trái phiếu.
Dự báo thị trường TPDN quý 3/2021: Nhu cầu đầu tư vẫn cao
Từ đầu năm đến nay, tín dụng luôn tăng trưởng cao hơn huy động khiến chênh lệch tiền gửi – tín dụng của toàn hệ thống thu hẹp đáng kể. Tuy nhiên, thanh khoản các NHTM vẫn khá dồi dào và NHNN vẫn duy trì chính sách tiền tệ nới lỏng để hỗ trợ nền kinh tế đang bị ảnh hưởng bởi đợt dịch Covid-19 lần 4. Lãi suất tiền gửi có thể vẫn giữ ở mức thấp và chỉ tăng nhẹ vào cuối năm 2021, lợi tức từ TPDN vẫn hấp dẫn so với kênh đầu tư tiền gửi.
Trong Q2/2021, tài sản ròng của hầu hết các quỹ đầu tư trái phiếu giảm nhẹ, ghi nhận quý giảm đầu tiên sau nhiều quý tăng trưởng liên tục trước đó. SSI Research nhận thấy có hiện tượng các NĐT giảm nắm giữ trái phiếu để chuyển sang đầu tư cổ phiếu. Tuy nhiên, thị trường chứng khoán dự báo sẽ kém thuận lợi hơn so với nửa đầu năm 2021, các NĐT sẽ quay trở lại kênh đầu tư lãi suất cố định để trú ẩn nên nhu cầu đầu tư TPDN sẽ vẫn ở mức cao.
Lãi suất TPDN khó giảm
Gần đây, NHNN đã nới hạn mức tăng trưởng tín dụng năm 2021 cho các ngân hàng thêm 2-6% tùy vào chất lượng tín dụng và các chỉ số an toàn vốn của từng ngân hàng. Nhìn chung, hạn mức tín dụng mới vẫn thấp hơn đề xuất của các NHTM và thấp hơn cùng kỳ 2020. Nhu cầu huy động vốn vay qua phát hành TPDN vẫn cao.
Cùng với đó, hàng loạt ngân hàng công bố các gói giảm lãi suất từ 0,5-1,5% cho khách hàng theo lời kêu gọi của NHNN. Tuy vậy, việc tiếp cận vốn tín dụng giá rẻ của các NHTM không hề đơn giản đối với các doanh nghiệp không nằm trong các nhóm ngành được ưu tiên hoặc bị hạn chế về tài sản đảm bảo như các doanh nghiệp bất động sản. Lãi suất phát hành bình quân sẽ vẫn dao động quanh mức 10%/năm.
Rủi ro với TPDN đang tăng lên
Môi trường lãi suất thấp giúp dòng tiền đầu tư cũng tìm đến kênh BĐS nhiều hơn và các doanh nghiệp BĐS tăng mạnh huy động vốn trái phiếu để triển khai các dự án, là nhóm phát hành nhiều nhất từ 2019 đến nay. Tuy nhiên, dịch bệnh dai dẳng đang khiến cho môi trường kinh doanh của nhóm này bớt thuận lợi.
Cụ thể, thanh khoản của thị trường BĐS có xu hướng giảm cho thấy sức hấp thụ đang suy yếu dần; các hoạt động triển khai dự án, sự kiện mở bán bị gián đoạn do dịch bệnh; hoạt động đầu tư công các dự án cơ sở hạ tầng đang chậm hơn dự kiến. Các yếu tố này làm tăng chi phí vốn do ứ đọng, ảnh hưởng đến kế hoạch dòng tiền trả nợ gốc lãi trái phiếu của doanh nghiệp.
Bên cạnh đó, các trái phiếu năng lượng cũng đang chịu rủi ro khá lớn từ chính sách. Quy hoạch điện VIII đã được Bộ Công thương triển khai xây dựng từ 2019 với định hướng đẩy mạnh năng lượng tái tạo và thu hút đầu tư bằng giá điện.
Đây cũng là nguyên nhân chính khiến các trái phiếu tài trợ các dự án điện mặt trời, điện gió tăng mạnh trong giai đoạn vừa qua. Tổng số trái phiếu năng lượng phát hành từ 2019 đến 30/6/2021 là khoảng 65 nghìn tỷ đồng.
Tuy vậy, cho đến nay dự thảo Quy hoạch điện VIII vẫn đang trong quá trình thẩm định và chưa rõ sẽ sửa đổi theo hướng nào. Các doanh nghiệp năng lượng đặc biệt là năng lượng mặt trời vẫn đang sản xuất cầm chừng vì sức cầu hạn chế và chờ đợi cơ chế giá mới.
Tóm lại, thị trường trái phiếu doanh nghiệp dự báo tiếp tục sôi động trong quý 3/2021. Tuy vậy, rủi ro thị trường sẽ gia tăng vì hầu hết các doanh nghiệp đều tổn thương do dịch bệnh dai dẳng, nhà đầu tư cần thận trọng hơn.