Ngành ngân hàng trải qua một năm với nhiều khó khăn thách thức trong bối cảnh tăng trưởng kinh tế kém khả quan.
Theo số liệu công bố từ Ngân hàng Nhà nước (NHNN), tăng trưởng tín dụng toàn hệ thống tính đến giữa tháng 12/2023 đạt 9,87% so với cuối năm 2022, vẫn còn cách khá xa so với mục tiêu tăng trưởng 14% của năm 2023.
Lợi nhuận cả năm tăng trưởng khiêm tốn do các nguồn thu đều bị ảnh hưởng. Cụ thể, lợi nhuận trước thuế 9 tháng 2023 của cả ngành đạt 181.101 tỷ đồng giảm 6% so với cùng kỳ 2022.
Biên lãi ròng (NIM) toàn ngành giảm tương đối mạnh từ mức 3,81% cuối năm 2022 về mức 3,29% trong quý 3/2023 phản ánh chi phí vốn ở mức cao trong 3 quý đầu năm.
Chất lượng tài sản toàn ngành suy giảm nghiêm trọng khi tỷ lệ nợ xấu (NPL) và nợ xấu hình thành tăng lên ở tất cả các ngân hàng (NPL toàn ngành tăng lên mức 2,2% từ mức 1,6% cuối năm 2022).
Đa số cổ phiếu ngân hàng đều tăng trong năm 2023
Trong bối cảnh khó khăn chung đó, cổ phiếu ngân hàng vẫn ghi nhận sự khả quan khi có tới 19/26 mã tăng trưởng so với đầu năm, chỉ có 7 cổ phiếu đi lùi tính trong vòng 1 năm qua.
Trong đó, bứt phá nhất chính là cổ phiếu NAB của Ngân hàng TMCP Nam Á (Nam A Bank) trên sàn UPCoM khi tăng vọt tới 126,7% để đóng cửa phiên cuối năm tại mốc 15.300 đồng/cp.
Thêm tin vui đến với Ngân hàng Nam Á khi những ngày cuối năm 2023, NAB đã được Sở Giao dịch Chứng khoán TPHCM chấp thuận niêm yết hơn 1 tỷ cổ phiếu trên HOSE với giá trị cổ phiếu niêm yết hơn 10.580 tỷ đồng tính theo mệnh giá.
Về tình hình kinh doanh 9 tháng của Nam A Bank, lợi nhuận vẫn tăng 10% so cùng kỳ khi đạt 2.046 tỷ đồng.
Tại ngày 30/9/2023, tổng tài sản Nam A Bank đạt 206.750 tỷ đồng, tăng 16% so với thời điểm đầu năm. Đáng chú ý, cho vay khách hàng tăng 11% lên 130.878 tỷ đồng. Dự phòng rủi ro cho vay khách hàng của nhà băng này cũng chiếm 1.370 tỷ đồng, tăng so với cuối năm trước.
Về chất lượng tài sản, số dư nợ xấu của ngân hàng này đã tăng 93%, từ 1.945 tỷ đồng lên 3.751 tỷ đồng. Cùng với đó, tỷ lệ nợ xấu của ngân hàng tăng từ 1,63% hồi đầu năm lên 2,83% trong thời điểm cuối quý 3/2023.
Cũng trên sàn UPCoM, cổ phiếu PGB của Ngân hàng TMCP Thịnh vượng và Phát Triển (PG Bank, trước đây là Ngân hàng TMCP Xăng dầu Petrolimex) ghi nhận mức tăng trưởng hơn 71% trong năm 2023, lên mức 26.200 đồng/cp.
Tuy nhiên, tình hình kinh doanh của PG Bank cũng không mấy sáng sủa khi ghi nhận lợi nhuận trước thuế 9 tháng suy giảm 7% về mức 288 tỷ đồng và mới đạt 68% kế hoạch năm.
Chất lượng nợ vay của PG Bank không mấy cải thiện khi tổng nợ xấu tại thời điểm 30/9/2023 là 796 tỷ đồng, tăng 7% so với đầu năm. Kết quả này đẩy tỷ lệ nợ xấu trên dư nợ vay tăng từ 2,56% lên 2,61%.
Cổ phiếu LPB và HDB cùng ghi nhận mức tăng gần 55% trong năm 2023 lên lần lượt là 15.750 đồng/cp và 20.300 đồng/cp.
Trong đó, Ngân hàng TMCP Bưu điện Liên Việt (LPBank) có lợi nhuận trước thuế 9 tháng 2023 gần 3.687 tỷ đồng, giảm 24% so với cùng kỳ và mới đạt 61% kế hoạch năm. Thêm vào đó, nợ xấu tăng mạnh lên 7.368 tỷ đồng khiến tỷ lệ nợ xấu trên tổng dư nợ cho vay khách hàng tăng lên mức 2,79%.
Còn Ngân hàng TMCP Phát triển TP.HCM (HDBank) công bố kết quả kinh doanh 9 tháng đầu năm 2023 vượt 8.631 tỷ đồng, tăng 7,7% so với cùng kỳ.
Ngoài ra, vẫn có những cổ phiếu mang lại tin vui cho nhà đầu tư trong năm qua như VIB, ACB, VBB, SHB, MBB, TPB, STB, BVB, TCB, BID, VCB, VPB, CTG, OCB và MSB với mức tăng từ 5-33%.
Ở chiều ngược lại, NVB của Ngân hàng TMCP Quốc Dân (NCB) lao dốc tới 51% về còn 10.500 đồng/cp đi kèm với đó là kết quả kinh doanh của nhà băng này cũng khá bi thảm khi lỗ hàng trăm tỷ đồng trong quý 3/2023.
Dù vậy, NVB cũng khá khẩm hơn cổ phiếu VAB của Ngân hàng TMCP Việt Á (Viet A Bank) khi vẫn luẩn quẩn ở mức dưới mệnh giá 7.200 đồng/cp chốt phiên cuối năm.
Về tình hình kinh doanh 9 tháng 2023, Viet A Bank thu được hơn 592 tỷ đồng lợi nhuận trước thuế, giảm 27% so với cùng kỳ và mới đạt 46% kế hoạch năm.
Chất lượng nợ vay cũng đi lùi khi tổng nợ xấu tính đến 30/9/2023 gần 1.130 tỷ đồng, tăng 18% so với đầu năm. Đáng chú ý, hơn 96% nợ xấu là nợ có khả năng mất vốn, chiếm 1.087 tỷ đồng. Kết quả, tỷ lệ nợ xấu trên dư nợ vay tang từ mức 1,53% đầu năm lên 1,69%.
Khó khăn tạo cơ hội, định giá hấp dẫn so với triển vọng dài hạn
Chứng khoán KB Việt Nam (KBSV) kỳ vọng mặt bằng lãi suất thấp ở thời điểm cuối năm 2023 sẽ tiếp tục được duy trì trong năm sau, từ đó tạo động lực thúc đẩy tín dụng và cải thiện chi phí vốn cho các ngân hàng.
Kỳ vọng tăng trưởng tín dụng năm 2024 sẽ vẫn quanh mức 12-13% trong bối cảnh triển vọng kinh tế chung chưa hồi phục quá mạnh, và sẽ có sự phân hoá giữa các ngân hàng tuỳ thuộc vào room tín dụng được cấp.
KBSV dự kiến NIM của cả ngành sẽ phục hồi trong năm 2024 dù điều kiện chung chưa thuận lợi tới mức có thể đưa NIM về mức đỉnh như năm 2022.
Đối với rủi ro ngành, KBSV lưu ý diễn biến suy yếu trong chất lượng tài sản từ giữa năm 2024 sau khi Thông tư 02 hết hiệu lực, bên cạnh rủi ro phục hồi chậm của thị trường trái phiếu doanh nghiệp và bất động sản sẽ tiếp tục ảnh hưởng đến tăng trưởng lợi nhuận của ngành.
P/B của toàn ngành ngân hàng đã về mức thấp (1.4x), tiệm cận với vùng đáy năm 2020 và 2022. KBSV cho rằng ngành ngân hàng sẽ còn phải đối diện với một vài khó khăn trong thời gian tới, nhưng tựu chung lại bức tranh tổng thể của toàn ngành đã xuất hiện những điểm sáng để cổ phiếu của nhóm này xứng đáng được tái định giá ở mức cao hơn.
VCB và ACB vẫn là những lựa chọn hàng đầu của chúng tôi bởi chiến lược an toàn, thận trọng với rủi ro, bộ đệm vững chắc, triển vọng dài hạn tiềm năng sẽ phù hợp với các nhà đầu tư mua và nắm giữ lâu dài.
Những ngân hàng có mức tăng trưởng tốt, sở hữu nhiều lợi thế cạnh tranh và được hưởng lợi nếu lĩnh vực bất động sản hồi phục như MBB, TCB cũng là những lựa chọn đáng để cân nhắc cho nhóm nhà đầu tư có khẩu vị rủi ro cao hơn; bên cạnh một số cơ hội đầu tư tiềm năng mới ở các ngân hàng năng động như STB, VIB.